Historia

Najstarsza zachowana informacja pisana o Bochni pochodzi z 1198 r. a znajduje się w dokumencie patriarchy jerozolimskiego Monachusa, potwierdzającym nadanie przez rycerza Mikorę Gryfitę "sal de Bochegna" - soli z Bochni klasztorowi Bożogrobców z Miechowa.
W 1248 r. odkryto w Bochni sól kamienną. 27 lutego 1253 roku książę Bolesław Wstydliwy wydał w Korczynie akt lokacyjny miasta Bochni z licznymi przywilejami; miasto otrzymało polską nazwę Bochnia, choć w akcie lokacyjnym wymieniono również niemiecką nazwę osady Salzberg - Solna Góra (góra - ówczesna nazwa szybu). Dla porównania Kraków otrzymał prawa miejskie dopiero w 1257 r.
Kopalnia przez wieki dawała utrzymanie mieszkańcom miasta i okolicznych miejscowości. To właśnie Żupie zawdzięcza swój prężny rozwój bocheńskie rzemiosło, wytwarzające wyroby na jej potrzeby. Dzięki korzystnemu położeniu miasta przy szlakach handlowych z Zachodu Europy na Ruś i do Azji Mniejszej oraz z Węgier nad Morze Bałtyckie, Bochnia została włączona w międzynarodową wymianę handlową, stając się ważnym ośrodkiem tranzytowym.
Okres największego rozwoju Bochni przypada na XIV - XVI wiek. Dobrobytowi towarzyszył także rozwój kulturalny. W średniowieczu i odrodzeniu tworzyli w Bochni liczni malarze, rzeźbiarze i literaci. Od XV wieku działała w Bochni szkoła miejska, ściśle związana z uniwersytetem krakowskim. Od XVII w. miasto słynęło z cudownego obrazu maryjnego w kościele Dominikanów, do którego pielgrzymowali mieszkańcy Małopolski, Śląska, Spisza i Orawy. Działał także klasztor Bernardynów.
Od drugiej połowy XVI wieku zaczyna się powolny zmierzch świetności Bochni. Rozwojem miasta zachwiały pożary, ale najważniejszą przyczyną był regres Żupy, który nastąpił na skutek zaniedbań w eksploatacji złóż oraz rabunkowej gospodarki jej administratorów. Wiek XVII był dla Bochni pasmem ciągłych nieszczęść: epidemii, przemarszów wojsk, podpaleń i rabunków.
W wyniku I rozbioru Polski Bochnia dostała się w ręce Austriaków, pod rządami których pozostawała do 1918 roku. Końcem XVIII wieku zlikwidowano oba bocheńskie klasztory (Bernardynów i Dominikanów), rozebrano resztki murów miejskich i ratusz, utworzono cyrkuł bocheński - jednostkę administracji zaborczej.
W 1817 roku założono w Bochni gimnazjum, co przyczyniło się do ożywienia intelektualnego miasta. W latach 1822 - 1826 miało w Bochni przejściowo swoją siedzibę biskupstwo tynieckie i seminarium duchowne. Odrodzenie intelektualne miasta nastąpiło dopiero końcem XIX wieku, do czego niewątpliwie przyczyniło się uruchomienie w 1856 roku linii kolejowej Wiedeń - Kraków - Dębica, przebiegającej przez Bochnię. W Bochnia kwitło życie kulturalne. W 1886 r. powstała pierwsza biblioteka publiczna, gimnazjum osiągnęło bardzo wysoki poziom dydaktyczny, działały liczne stowarzyszenia i związki akademickie. W 1913 r. otwarto pierwsze stałe kino.
Bochnianom nieobce były nurty niepodległościowe. Działał m.in. Związek Strzelecki, z którego dwustuosobowa grupa ochotników przystąpiła do legionów Józefa Piłsudskiego.
Lata międzywojenne zaznaczyły się pewnymi osiągnięciami w gospodarce miasta.

Sześć lat II wojny światowej to podobnie jak w całym kraju okres terroru hitlerowskiego. W grudniu 1939 roku miała w Bochni miejsce jedna z pierwszych egzekucji na ziemiach polskich. W okolicach Bochni działały oddziały Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i innych formacji konspiracyjnych. Na terenie całego powiatu bocheńskiego znakomicie zorganizowane było tajne nauczanie.

Współczesność

W latach powojennych miasto znacznie się rozwinęło, pod koniec XX wieku liczba ludności wzrosła do ok. 30 tysięcy, powstały nowe osiedla i zakłady pracy. W Bochni jest stosunkowo dobrze rozwinięty przemysł i usługi. Największym przedsiębiorstwem, zatrudniającym ponad dwa tysiące pracowników jest "Stalprodukt" S.A. Swoistą bocheńską "specjalnością" stały się produkowane tu zamrażarki i szafy chłodnicze dla handlu i przetwórstwa spożywczego. Miasto posiada dobrze rozwiniętą komunikację i dogodne połączenia z wieloma miastami w Polsce.

W Bochni kwitnie życie kulturalne. Oprócz naszej biblioteki istnieją liczne instytucje i organizacje kulturalne m.in.: Muzeum im. S. Fischera, Miejski Dom Kultury, Chłopięcy Chór Pueri Cantores Sancti Nicolai, Dziewczęcy Chór Parafialny Puellae Sancti Pauli,
Kwartet Smyczkowy ARCO. Aktywnie działają stowarzyszenia i organizacje pozarządowe wśród nich Stowarzyszenie Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej.

Mieszkańcy Bochni i okolic mogą kształcić się w pięciu szkołach ponadgimnazjalnych, kilku policealnych oraz studiować w Wyższej Szkole Ekonomicznej.

W Bochni prężnie działają organizacje promujące sport i rekreację: Bocheńskie Stowarzyszenie Miłośników Sportu X-Team, Bocheńskie Towarzystwo Tenisowe, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, TKKF Ognisko "Promień" Bochnia. Położenie, historia Bochni, liczne zabytki i dogodna infrastruktura sprzyjają rozwojowi turystyki.

Więcej informacji o Bochni znajdziesz w naszych zbiorach „Bochniana”.